Landelijke Handhavingsstrategie Omgevingsrecht. (LHSO)
Op 12 oktober 2022 is de nieuwe LHSO vastgesteld door het Bestuurlijk Omgevingsberaad.
De LHSO vervangt de oude LHS uit 2014. De LHSO is niet als zodanig verplicht gesteld voor gemeenten. Maar deze gaat wel deel uitmaken van het VTH – beleid van de diverse overheden.
(VTH: vergunningverlening, Toezicht en Handhaving)
De LHSO bestaat uit een boekwerkje van 21 pag. A-4.
Aanleiding:
De inwerkingtreding van de Omgevingswet (per 1 jan. 2024) is de aanleiding voor het herschrijven van de LHSO. Er bestaat dan ook een aanzienlijk verschil met de oude LHS.
Werking LSHO:
De LHSO geldt ook voor alle opsporingsambtenaren en toezichthouders van alle overheidsdiensten voor zover het over milieu of een ander genoemde activiteit gaat. De LHSO is naar zijn aard heel algemeen. Hij werkt dus niet alleen voor milieuaspecten, maar ook voor bouw- en sloopactiviteiten, erfrechtregels en de BRZO. Bovendien kunnen allerlei modules worden toegevoegd voor specifieke terreinen. Een voorbeeld hiervan kan de horeca zijn.
Belang voor boa domein I en II:
Iedere boa uit de genoemde domeinen die werkzaamheden verricht die betrekking hebben op het omgevingsrecht, heeft te maken met de LHSO. De term ‘recht’ is breder dan alleen de omgevingswet. Ook voor de toezichthouders is de LHSO van toepassing.
Wettelijke regeling:
Van belang zijn de artikelen 18.1 en 18.20 Ow en art. 13.5 Omgevingsbesluit. In de praktijk zal de LHSO vrijwel altijd deel gaan uitmaken van het VTH-beleid van gemeenten en andere overheden.
Dat neemt niet weg dat gemeenten de mogelijkheid hebben om de LHSO niet te gebruiken. Verwacht mag worden dat dit zelden het geval zal zijn. De Omgevingsdiensten hebben wel de plicht om de LHSO te gebruiken.
In de strategie staat een voorbeeld van een concept Model vaststellingsbesluit handhavingsstrategie omgevingsrecht op blz. 20.
Consequenties voor de praktijk:
De LHSO is vastgesteld. Daarmee is de inwerkingtreding ook direct het geval. De regeling is niet gebonden aan alleen de Omgevingswet.
Voor boa’s en toezichthouders betekent dit dat zij bij elke strafrechtelijke of bestuurlijke handeling de (nieuwe) interventiematrix moeten toepassen voor zover het bevoegd gezag de strategie van toepassing heeft verklaard. Per 1-1-2024 is de Ow van kracht, dan gaan bepaalde verplichtingen wel gelden, onder andere voor de Omgevingsdiensten.
Interventiematrix
De matrix is grotendeels gelijk aan de oude variant. De LHSO noemt een stappenplan om tot een passende interventie te komen. De laatste stap is nr. 5. Die bestaat uit het vastleggen van de stappen en beslissingen. Het nemen van die stappen is uitgebreid toegelicht.
Het begrip ‘handhaver’ geldt voor iedere functionaris, toezichthouder, opsporingsambtenaar, handhavingsjurist die binnen de organisatie de stappen doorloopt. Al deze mensen hebben een ambtseed afgelegd waardoor het zorgvuldig doorlopen van de stappen groot gewicht krijgen.
Als een wethouder zich met een aspect van de handhaving bemoeit, zal ook die in het formulier dat hierna wordt toegelicht, genoemd moeten worden.
Vastleggen genomen beslissingen
Een groot verschil met de oude LHS is dat de LHSO een extra verplichting oplegt. Op blz. 18 is opgenomen dat de doorlopen stappen en de genomen beslissingen systematisch, verifieerbaar en transparant worden vastgelegd in een formulier.
Daarbij is ook openomen dat de handhaver het handhavingsbeleid in de regel moet worden gevolgd. Het afwijken van het beleid zorgvuldig moet worden afgewogen en deugdelijk moet worden gemotiveerd.
Opgenomen is ook dat het aanbeveling verdient om te werken met een vast model voor verslaglegging dat zoveel mogelijk landelijk wordt gehanteerd in de gebruikte ICT systemen.
Aan het ministerie IenW is verzocht om een landelijk formulier op te stellen.
Tot dit moment, (juli 2023) is dit formulier nog niet gepubliceerd.
Een en ander betekent dat de boa bij elk optreden dit formulier dient op te stellen. Misschien dat een extra beleidspuntje is dat voor het uitreiken voor een aankondiging van een bestuurlijke strafbeschikking (milieu) een vereenvoudigd model bestaat.
